De Europese Unie (EU) heeft een wetgevend kader ontworpen om de vrije stroom van niet-persoonsgebonden gegevens over grenzen heen binnen de interne markt van de EU te vergemakkelijken.
Navigeren door de EU Data Act
De afgelopen jaren zorgden datagestuurde technologieën voor een ware transformatie in de markt. Vooral de toename van producten die verbonden zijn met het ‘Internet of Things’ heeft het volume en de potentiële waarde van gegevens voor consumenten, bedrijven en de samenleving vergroot.
Gegevens van hoge kwaliteit die herbruikbaar zijn tussen verschillende sectoren vergroten de concurrentiekracht en stimuleren innovatie, wat bijdraagt aan een duurzame economische groei. Een enkele dataset kan herhaaldelijk voor meerdere toepassingen worden gebruikt zonder in kwaliteit of volume af te nemen, wat een grenzeloos potentieel voor toepassingen biedt.
Om barrières te doorbreken en deze nieuwe realiteit te verwezenlijken, stelt de Europese Unie (EU) heeft een wetgevend kader voor dat de vrije stroom van niet-persoonsgebonden gegevens over grenzen heen binnen de interne markt van de EU vergemakkelijkt.
Doel van de Data Act
Het doel van de Data Act is om technische en commerciële barrières voor gegevensdeling en -gebruik in de EU te mitigeren door zich te richten op:
- Het vergemakkelijken van de gegevensdeling tussen bedrijven (B2B) en met consumenten (B2C), met name door een verplichting in te stellen om gegevens die worden gegenereerd door het gebruik van verbonden objecten en gerelateerde diensten toegankelijk te maken, in ruil voor eerlijke en billijke compensatie.
- Het makkelijker maken om van gegevensverwerkingsdienstverleners te veranderen (cloud switching) door de contractuele relaties tussen dienstverleners en hun klanten te reguleren en door geleidelijk de kosten die hierbij komen kijken voor klanten te verlagen.
- Het versterken van de verplichting tot gegevensportabiliteit voor bedrijven die gegevens genereren via hun verbonden producten, en bijgevolg de eis voor interoperabiliteit tussen gegevensverwerkingsdiensten te versterken.
- Het invoeren van nieuwe waarborgen tegen onrechtmatige toegang door regeringen van derde landen tot niet-persoonsgebonden gegevens die in de cloud zijn opgeslagen.
Voordelen en uitdagingen
De Data Act vertegenwoordigt een cruciale stap in het hervormen van het landschap van de digitale economie, zowel binnen de Europese Unie als op wereldschaal. Door het delen van gegevens over een breed spectrum van industrieën te vergemakkelijken, beoogt het breed spectrum aan kansen te creëeren. Deze wetgeving is ontworpen om de toegang tot gegevens te democratiseren, waardoor kleinere entiteiten en individuen dezelfde kansen krijgen die grote bedrijven al lang genieten. Als gevolg hiervan wordt verwacht dat het de concurrentiekracht stimuleert, de keuzevrijheid van consumenten vergroot en de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve technologieën en diensten bevordert die markten kunnen transformeren.
Echter, de weg naar deze ambitieuze doelen is niet zonder uitdagingen. De implementatie van de Data Act zal bedrijven dwingen om een complex landschap van naleving en regelgevende vereisten te navigeren, wat aanzienlijke lasten kan opleveren, vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen met beperkte middelen. De technische eisen om interoperabiliteit en veilige gegevensdeling over diverse platforms en jurisdicties te waarborgen vormen een andere aanzienlijke hindernis die investeringen in infrastructuur en expertise vereist.
Bovendien omvat de wet ook verwijzingen naar terechte zorgen rond privacy en gegevensbeveiliging, waardoor belanghebbenden uitgedaagd worden om de vrije stroom van gegevens in balans te brengen met de noodzaak om persoonlijke informatie te beschermen en robuuste maatregelen voor cyberveiligheid te voorzien. Intellectuele eigendomsrechten komen ook naar voren als een controversieel onderwerp, aangezien bedrijven worstelen met het delen van gegevens zonder concessies te doen aan eigendomsinzichten of concurrentievoordelen.
Samenvattend
Kortom, de Data Act biedt de belofte van een meer open, concurrerende en innovatieve digitale economie, met tal van voordelen die door samenlevingen en economieën over de hele wereld kunnen worden gevoeld. Het realiseren van deze visie zal echter een gezamenlijke inspanning vereisen om de aanzienlijke uitdagingen aan te pakken, waarbij de drang naar gegevensopenheid in balans wordt gebracht met de imperatieven van privacy, beveiliging en eerlijke concurrentie. De weg vooruit zal een collaboratieve en adaptieve benadering vereisen, waarbij wordt gezorgd dat de digitale toekomst die we bouwen inclusief, duurzaam en reflecterend is van gedeelde waarden en doelen.
Auteur: Olivier Dupont, Ingrid Lambrecht
